UNESCO Yaratıcı Şehirleri Ağı’na (UNESCO Creative Cities Network) gastronomi alanında dâhil olan Afyonkarahisar’da, Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) ev sahipliğinde düzenlenen 1. Uluslararası Afyonkarahisar Gastronomi Çalıştayı sona erdi.
Afyonkarahisar Belediyesi’nin desteği ile çevrim içi olarak düzenlenen ve alanında uzman 40 katılımcı ile 8 farklı oturumda tamamlanan çalıştaya İtalya, Çin ve İsveç’ten 4 katılımcı; Hatay, Gaziantep, Muğla, Sakarya, İzmir, Bolu, Ankara, Adana, Sivas, Kastamonu ve diğer illerden ise 36 farklı kurum ve kuruluş katkı sağladı.
Çalıştay ve sonuç bildirgesi ile ilgili bilgiler veren AKÜ Turizm Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İsa Sağbaş, gastronomi kenti olmanın ağır sorumlulukları olduğunu ifade ederek bu kapsamda Afyonkarahisar’da gastronomi kenti olmadan önce gastronomi komisyonunun kurulması, master planların hazırlanması, restorasyon çalışmalarının yapılması gibi önemli girişimlerde bulunduklarını belirtti. Sağbaş, “Gastronomi kenti olan Afyonkarahisar; çorba, pilav, musakka, et yemekleri, hamur işleri ve tatlı çeşitleri bakımından zengin bir mutfak kültürüne sahip olmasına rağmen yöresel yemeklerin sunumunun yapıldığı işletme sayısı bakımından yeterli seviyede değildi. Gastronomi kenti olduktan sonra yöresel yemeklere olan ilginin artması sebebiyle yöresel yemek sunan işletmelerde artış olmuş, yöresel yemekler işletmelerin menülerinde yer almaya başlamış ve otellerde yöresel yemeklerin sunulduğu özel büfeler oluşturulmuştur. UNESCO gastronomi kentine katılmak öz değerlerin ve yöresel yemeklerin farkındalığını artırdığı görülmektedir” ifadelerini kullandı.
Gastronomi ile ilgili önemli projeler hayata geçiriliyor
Gastronomi kenti unvanının gerektirdiği tüm süreçlerin yerel yönetimler tarafından sürdürüldüğünü dile getiren Sağbaş, Afyonkarahisar Belediyesi tarafından mutfak sanatları merkezinin kurulması, yöresel yemeklerin reçetelerinin oluşturulması, gastronomi ağı kurulması, coğrafi işaretli ürünlerin artırılması gibi çalışmalar yapıldığını kaydetti. Gastronomi alanında yapılan saha çalışmalarının dışında akademik anlamda da ilerlemeler kaydettiklerinin altını çizen Sağbaş, gastronomi alanında yazılı kaynakların artırılması konusunda AKÜ’nün üzerine düşen görevi yerine getirdiğini, gastronomi alanına katkı sağlayacak kitap, tez, makale ve bildiri gibi akademik çalışmalara imza atıldığını ve güncel konular üzerinde çalışmalara da devam edildiğini ifade etti.
UNESCO yaratıcı şehirler ağına dahil olduktan sonra farkındalık yaratacak projeler geliştirdiklerini dile getiren Sağbaş, “Bu anlamda Afyonkarahisar ‘paralel sınırları aşan tarifler’, ‘gastronomi müzesinin kurulması’, ‘enerji ve gıda atığına hayır’ ve ‘yerel lezzetlerin dijital platformda buluşturulması’ gibi önemli projeler geliştirilmiştir. UNESCO yaratıcı şehirler ağına dâhil olmak uzun bir hazırlık ve başvuru sürecini de beraberinde getirmektedir. Afyonkarahisar bu süreçleri tüm kurum ve kuruluşların birlikteliği ve hedefe odaklanması ile iyi bir şekilde yönetmiş ve bunun sonucunda ilk başvurusunda gastronomi kenti unvanını elde etmiştir” dedi.
Gastronomi Afyonkarahisar’ın tanıtımı için fırsat
Gastronomi kenti unvanına sahip Gaziantep, Hatay ve Afyonkarahisar’da gastronomi temalı lezzet festivali, hasat şenlikleri, gastronomi festivali gibi etkinliklerin sayısının gün geçtikçe arttığını ve bu etkinliklerin illerin tanıtımı açısından önemli bir yere sahip olduğunu belirten Sağbaş, şunları kaydetti:
“Gastronomi kenti olmamasına rağmen düzenledikleri festivaller ile marka olmuş şehirlerimizin sayısı da gün geçtikçe artmaktadır. Bunlardan Alaçatı Ot Festivali, Adana Lezzet Festivali, Urla Enginar Festivali, Mengen Aşçılar Festivali ve Bolvadin Kaymak Festivali uzun yıllardır düzenlenmekte ve sadece bu festivallere katılmak amacıyla yerli ve yabancı ziyaretçileri bölgelerine çekmektedir. Festivaller ilk yıllarında bilinirliliği az olmasına rağmen 10 yıl gibi kısa bir zaman zarfında 1 milyon ziyaretçi ve 15 milyon gelir elde edilmesinin mümkün olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan yıldan yıla tanınırlığı artan festivallerde her yıl farklı temalara yer verilmesi ziyaretçi sayısında artış sağladığı belirtilmiştir. Festival planlanmasında yerel esnafın görüşlerinin alınması ve sivil toplum kuruluşları ile iş birliği içerisinde olunması festivallerin başarısını artırmaktadır. Aynı zamanda festivaller reklam etkisi yaratmakta ve bölge tanınırlığına katkı sağlamaktadır.”
Coğrafi işaret alımı önemli
Gastronomi alanında bir diğer önemli hususun da ürünlere coğrafi işaret alınması olduğunu belirten Sağbaş, ürünlerin tescil edilmesi ve korunmasını sağlayan coğrafi işaretli gastronomi ürünleri ile agroturizm faaliyetlerinin birleştirilmesinin son yıllarda popüler hale geldiğini ifade etti. Bu faaliyetleri en iyi birleştiren İspanya ve İtalya gibi ülkelerin coğrafi işaretli ürünlerden yüksek gelirler elde ettiğinin altını çizen Sağbaş, Türkiye’de de bu alanda girişimlerin artmasının gelecek projeksiyonda öngörüldüğünü sözlerine ekledi. Sağbaş, şöyle devam etti:
“Gastronomi amaçlı seyahat eden ziyaretçilerin sayısının artması gastronomi bilgisi olan rehber ihtiyacını da ortaya çıkartmaktadır. Rehberler turistlerin satın alma ve yeme içme davranışlarında etkili olmakla birlikte gastronomi kültürünün rehberler tarafından bilinmesi, doğru bilgi aktarılmasını sağlamaktadır. Rehberlerin doğru bilgi aktarması gibi dijital platformlarda gastronomi tanıtımlarının doğru içeriklerle yapılması gastronomi zenginliğini göstermekte önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu kapsamda Turizm Fakültemiz öğrencileri, Turizm Rehberliği ve Gastronomi Mutfak Sanatları bölümleri arasında çift anadal programlarını fırsata dönüştürebileceklerdir. Gastronomi alanında doğru içeriklerin hazırlanması için günümüz turist beklentilerini iyi okumak gerekmektedir. Özellikle gastronomi alanında deneyim yaşayarak öğrenme isteği ve buna göre konseptler geliştirilme gerekliliği eldeki verilerin iyi okunması ile anlaşılabilmektedir.”
Afyon Kocatepe Üniversitesi olarak gastronomi alanında yapılan akademik çalışmaların devam edeceğini de ifade eden Turizm Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İsa Sağbaş, bu kapsamda Uluslararası Gastronomi Kongresi düzenlenmesi sürecinin devam ettiğini de sözlerine ekledi.